Plaatsingen 2020
Plaatsingen 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019
STOLPERSTEINE PLAATSINGEN OP 15 EN 16 NOVEMBER 2020
Op 15 november zijn er acht nieuwe Stolpersteine gelegd in de stoep voor de Oosthaven 31.
De volgende dag zijn er nog eens 12 nieuwe Stolpersteine op zes andere adressen in Gouda gelegd. Helaas, zonder publiek vanwege corona.
Kunstenaar Gunter Demnig kwam vanwege het coronavirus dit jaar niet om de gedenksteentjes te plaatsen. Ook leerlingen van het Wellant College konden om die reden niet meedoen. Maar geen nood, echtgenoot Cees de Wit bereidde twee weken geleden vlot alle stoepen voor op de komst van de gedenksteentjes en de twintig nieuwe Stolpersteine kwamen per post naar mijn huis.
Plaatsing op 15 november
De acht Stolpersteine voor het voormalig Joods bejaardentehuis van bewoners zijn geplaatst naast de 56 gedenkstenen, die Gunter Demnig hier al in 2013 plaatste. Ramon Blenderman metselde behendig de nieuwe blinkende Stolpersteine van Jacob Levy van Baren, Sara Lange-Biberfeld, Manus Minco, Lilli de Leeuw-Dreijfus, Ida Cohen-Wallach, Ruth Loewy, Rosa ten Brink, Bernard Marcel Weill in. Hun verhalen leest u hier.
We legden er kiezelsteentjes op, ook kersverse ereburger Marianka deed dat, die samen met haar Richard even langs kwam om een foto te maken.
Terwijl ik over de mensen vertelde voor wie nu acht nieuwe Stolpersteine op deze plek liggen, bleven twee voorbijgangers stilstaan. Het waren geboren en getogen Gouwenaars John en Ada, uit het gesprek dat volgde bleek hoezeer ze zich betrokken voelen bij de Stolpersteine. Ramon las het mooie gedicht ‘stolpersteine’ van Inez Meter voor. Al met al een mooi intiem moment in herinnering aan de vermoorden.
Plaatsing op 16 november 2020
Cees van Miert en Loet van Vreumingen metselen vandaag op zes adressen verspreid over Gouda de overige twaalf nieuwe Stolpersteine in. Het was een koude buiige dag met gelukkig ook wat droge momenten. Ook deze dag was de plaatsing vanwege corona zonder publiek.
Cees van Miert en Loet van Vreumingen stonden om half tien paraat om de Stolpersteine met zandcement in te gaan metselen in de stoepen. Het was passen en meten en flink hakken om de nieuwe Stolpersteine en de dit jaar wat grote grijze keitjes goed met elkaar in een vierkant van 30 x 30 centimeter te krijgen, maar het lukte hen prima.
De route liep vanaf de Vlamingstraat via de Turfmarkt en de Blekerssingel naar de Karnemelksloot, Zuidelijke Burgvlietkade en Krugerlaan.
Vlamingstraat 22
Als eerste kwamen er twee Stolpersteine voor het jonge echtpaar Kops-Scheffer in de smalle stoep van de Vlamingstraat. Ik vertelde iets over het echtpaar, we legden steentjes op de Stolpersteine. Weer een plek erbij om soms even stil bij te staan. Een huis verder woonden Jakob en Bajla Szwajcer-Ferens, voor Bajla ligt daar al een Stolperstein.
Turfmarkt 142
Op de Turfmarkt boven voor het prachtige Admiraalshuis kwam de gedenksteen voor Alex Hans Maijer tussen de rode klinkers van de stoep. Zijn nicht in Israël zou er in gedachten bij zijn, had ze gemaild, bij deze jonge oom die niet ouder mocht worden dan 23 jaar. Op de Stolperstein legden we kiezelsteentjes en de bewoonster las het mooie gedicht ‘stolpersteine’ van Inez Meter voor.
Blekerssingel 51
Op de Blekerssingel liggen al twee Stolpersteine voor het echtpaar Mogendorff-Meijer, de opa en oma van Johnny Beek. Nu kwam er een Stolperstein bij voor dit tienjarige jochie. Bijgaande foto toont hem heerlijk lachend temidden van klasgenootjes Helga Kahlenberg en Ies Cohen tijdens een feestavond op het Joodse schooltje.
Karnemelksloot 102
Op de Karnemelksloot had echtgenoot Cees de Wit de plek voor de Stolperstein midden voor een poort voorbereid, maar op advies van de bewoner werd de plek nu naar helemaal rechts vooraan verplaatst. Dat was toch veiliger gezien de mooie knalgele zware rioolwagen, die hier vrijwel dagelijks in- en uitrijdt. Rechts halverwege de poort woonde ooit het echtpaar Dingfelder-Wormser en zoon Rudi. Rudi’s zoon weet nu dat we zijn grootouders hier herdenken met Stolpersteine.
Zuidelijke Burgvlietkade 11
Op de Zuidelijke Burgvlietkade spraken we met de bewoners, ik vertelde over de vroegere bewoners zoon Hans en moeder Flora Oppenheim-Ullmann. We legden steentjes neer op de net geplaatste Stolpersteine en ik las het gedicht van Inez Meter voor.
Krugerlaan 23
Na een stevige regenbui en wat koffie en eten bij Loet om op te warmen plaatsten hij en Cees nog vier Stolpersteine op Krugerlaan. Voor het echtpaar Ikenberg-Herz, hun zoon Karl en dochter Rosa Löwenstein-Ikenberg. Na hun vlucht uit nazi-Duitsland waren ze ook in Gouda niet veilig. Nu herinneren wij hen hier, waar ze ooit woonden.
De vaste groep betrokkenen was er helaas niet bij deze dagen en ook de inspirerende Gunter Demnig moest verstek laten gaan vanwege het coronavirus, maar er was toch veel moois om uit te putten. Een eendrachtige samenwerking bij het plaatsen en mooie gesprekken. Deze twintig nieuwe Stolpersteine liggen nu op hun plek. Evenzovele namen zijn terug om even bij stil te staan.