HERdenken, GEdenken, BEdenken
Herdenken van de doden, waarom doen we dat eigenlijk?
Herdenken
Wat doet het met je als je op 4 mei om 8 uur 2 minuten stil bent.
Denk je dan aan de doden van de Tweede Wereldoorlog, denk je dan aan de ruim 55.000.000 doden wat het trieste resultaat was van die oorlog? Of denk je aan je eigen familie, hoeveel er van hen zijn omgekomen of vermoord?
Maar wat voèl je dan eigenlijk? wat denk je? “Ach wat vreselijk, ach wat erg, al die dode mensen?” Misschien wel een beetje maar hoeveel mensen zijn er nog die persoonlijk mensen hebben gekend die de Tweede Wereldoorlog niet overleefd hebben? Blijven we hen eeuwig herdenken? We herdenken toch ook de doden van de 80-jarige oorlog niet meer?
Maar waarom trekt het herdenken van de doden dan elk jaar toch nog steeds zoveel mensen? En het lijkt wel of er elk jaar meer mensen, en dan vooral jonge mensen, aan mee doen.
We blijven het doen – terecht – zolang er nog mensen leven die de oorlog hebben meegemaakt of familieleden en vrienden in de oorlog hebben verloren. Maar daarna, daarna, moeten we onszelf eens gaan afvragen waarom we dat toch nog steeds blijven doen? Misschien heeft herdenken in de loop der jaren er een betekenis bij gekregen?
Herdenken en gedenken
En misschien is dat het woord: gedenken.
Gedenken wat de impact van die oorlog op Europa en de rest van de wereld is geweest.
Een paar voorbeelden:
Zouden we al meer dan 75 jaar vrede in Europa hebben gehad als dat allemaal niet gebeurd zou zijn?
Denk je dat ons vrij zijn, onze vrijheid, onze vrijheid van meningsuiting er net zo uit zou zien als die er nu uitziet?
De EU, 27 landen, het verenigde Europa, zou die er nu ook al zijn als er geen wereldoorlog geweest zou zijn?
En wat denk je van de Verenigde Naties? Hèt instrument waar landen en organisaties met elkaar praten om conflicten en oorlogen te voorkomen.
Heb je ooit de verklaring van de universele rechten van de mens gelezen? Op 10 december 1948 aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN. Een machtig wereldwijd instrument. Nog lang niet altijd even effectief maar wel en wapen in de strijd naar wereldvrede en respect voor elkaar.
En zou er een internationaal strafhof zijn? Hoe beperkt die vandaag de dag ook nog is, elke misdadige dictator in de wereld weet dat hij of zij ooit ter verantwoording geroepen kan worden.
Zou er een staat Israël in 1948 opgericht zijn als er geen 6.000.000 Joden waren vermoord?
Zou dat alles zonder die vermaledijde oorlog ook zijn gebeurd? En ook in dit tempo? Weten doe je het nooit maar dat het “geholpen” heeft zal niemand ontkennen.
Hierdoor krijgt GEdenken naast HERdenken langzaam maar zeker die gelijkwaardige plaats.
Herdenken, gedenken en bedenken
“Nooit meer Auschwitz” is een lege, nutteloze, totaal overbodige zin als we die alleen maar uitspreken op de gepaste momenten, op vaste locaties, op bepaalde dagen in het jaar. Op 4 mei en op Holocaust Memorial Day. Dan herdenken en gedenken we en we bedenken “dit nooit weer”. Maar wat doen we na die 2 minuten stilte, wat doen we na die herdenkingsdag?
Geweld vindt altijd plaats DOOR mensen TEGEN mensen.
Met name het DOOR mensen TEGEN mensen verdient veel meer, zo niet alle, aandacht zodat jongeren die nu op school zitten zich meer bewust worden dat oorlogvoering en misdaden tegen de menselijkheid altijd mensenwerk is.
Hoe maken we onze jeugd duidelijk dat zij zich realiseren dat dit soort rampen altijd begint met pestgedrag? Hoe kunnen we door het jaar heen blijvend zichtbaar maken wat de gevolgen zijn van onrecht, discriminatie en misdaden? Misdaden die begaan worden DOOR mensen TEGEN mensen?
“”Oorlog begint aan de buitenkant maar eindigt altijd aan de binnenkant”.
Dat is de les die een 11-jarig meisje mij leerde tijdens een door mij gegeven gastles over de Tweede Wereldoorlog”.
“In een klas op een andere school zit een in 2016 13-jarig in Nederland geboren meisje met Servische ouders te huilen. Te huilen omdat ze juist die morgen heeft gehoord dat de beenderen van haar grootvader, die in 1993 door de het leger van Slobodan Milošević was vermoord en die ze dus nooit gekend heeft, zijn geïdentificeerd als de beenderen van haar grootvader, haar opa, de vader van haar moeder.
23 jaar na die moord huilt een 13 jarig meisje om haar grootvader die ze alleen van foto’s en verhalen kent”.
Oorlog is erg, heel erg, maar oorlog kent een begin- en een einddatum. Maar de consequenties van een oorlog dreunen nog generaties na.
Dit nooit weer, DIT NOOIT WEER. Dat moet de reden zijn van het
HERdenken waarbij het
GEdenken van de slachtoffers een waardige plaats daarnaast krijgt en wij
BEdenken wat we er met z’n allen aan zullen doen om het “Nooit meer Auschwitz” meer te laten zijn dan alleen maar een kreet.